over slagen en falen


Kaïn

hoe overleven als verliezer?





ONS HERPAKKEN, ONS SCHIKKEN IN DE RANGORDE, OF ONS NEERLEGGEN BIJ ONZE NEDERLAAG.

Ever tried. Ever failed. No matter. Try Again. Fail again. Fail better.
Samuel Beckett

Spelen omstandigheden of inspanning geen rol - denk aan triomferen door onze schoonheid of onze hoge leeftijd - en blijkt het dat we niet (meer) de beste zijn, dan rest ons niets anders dan ons neer te leggen bij onze nederlaag of bij een lagere plaats in de rangorde, en over te gaan tot de mogelijkheden die hieronder worden besproken.

Spelen omstandigheden of geluk wel een rol, dan kunnen die bij een volgende krachtmeting meer in ons voordeel spelen - als we ditmaal een meer betrouwbare partner of een betere vriend hebben getroffen, als de dertiende uitgever uiteindelijk ons boek wil uitgeven (Rowling), als we een volgende keer betere kaarten krijgen toebedeeld, of als we bij de volgende trekking de lotto winnen... Na een korte periode van verslagenheid breekt daarom vaak vernieuwde hoop door. De verwachting is gerechtvaardigd als er een kans is dat de omstandigheden gunstiger komen te liggen, of als het toeval inderdaad een rol speelt. Maar als de omstandigheden zich tegen ons blijven keren, of als ons geluk blijft uitblijven, dan is het in toenemende mate verloren moeite om ons te blijven herpakken. Ook dan rest ons niets anders dan ons neer te leggen bij onze nederlaag, en over te gaan tot de mogelijkheden die hieronder worden besproken.

Herkansen loont vooral als we onze prestatie kunnen verbeteren door bijkomende inspanning (leren en oefenen) of ervaring. Elke nederlaag is hier alleen maar een aansporing om ons harder in te spannen - denk slechts aan Demosthenes, de stotteraar die zich tot redenaar ontpopte. We herpakken ons met des te meer verbetenheid naarmate we ons meer hebben ingespannen (sunk cost). Dat loont als we een concurrent willen inhalen die voorsprong heeft doordat hij bij gelijke talenten harder heeft gewerkt. Maar als blijkt dat we op de grenzen van ons kunnen zijn gestoten, of dat de concurrent meer talenten heeft en/of zich meer inspant, dan is het verloren moeite. Ook dan rest ons niets anders dan ons tevreden te stellen bij een lagere plaats in de rangorde of ons neer te leggen bij onze nederlaag en over te gaan tot de mogelijkheden die hieronder worden besproken.

Merken we op dat ons neerleggen bij een lagere plaats in de rangorde zinnig is als dat ons toch een plaats op het territorium oplevert: een minderwaardige plaats is beter dan helemaal geen. Een minderwaardige plaats wordt ook minder betwist, zodat de kans kleiner is dat concurrenten ons van ons troontje willen stoten. In hiërarchieën is de stress het hoogst aan de top, veel lager daar onder, en weer almaar hoger dichter bij de basis.

Heel wat problemen beginnen als we niet in staat zijn om bovenstaande elementaire beslissingen te nemen. Het is van cruciaal belang om onze talenten te ontplooien en onze beperkingen juist in te schatten.

Terug naar de beknopte versie.
Verder naar de volgende uitgebreide paragraaf.



© Stefan Beyst, 2018.

facebook facebookvolg   twitter
 
ontdek
mijn nieuwe e-boek:


zelfomslag

het zelfbeeld
tussen spiegel en dagboek