Hieronder vind je de eerste paragraaf van de uitbreide versie van onze tekst 'Slagen en falen: hoe overleven als verliezer'. Je kan na elke paragraaf terugkeren naar de beknopte versie door te klikken op de gelijknamige knop onder de tekst, of een andere paragraaf kiezen uit de lijst rechts.


PROLOOG: HET PROBLEEM EN ZIJN OPLOSSINGEN
Man hat uns nicht gefragt,
als wir noch kein Gesicht,
ob wir leben wollen,
oder lieber nicht.
Marlene Dietrich 'Wenn ich mich was wünschen dürfte'

Naar verluidt leven we in tijden waarin velen het niet meer zien zitten, vervallen in lethargie, burn-out, depressie, of wat dies meer zij.

Dat ze het niet meer zien zitten, impliceert dat ze dat eerst wel deden: zoals zoveel anderen waren ook zij begonnen aan de klim naar de top, maar ze bleken niet sterk genoeg of werden voorbijgestoken door anderen die er onverstoord mee doorgaan, er nooit genoeg van blijken te krijgen, en zelfs niet zullen stoppen als ze de top hebben bereikt - denk slechts aan figuren als Jeff Bezos, Elon Musk, Warren Buffet, om nog maar te zwijgen van politici als Xi Jinping.

Het gaat hier niet om een recent fenomeen uit onze kapitalistische, laat staan onze neoliberale wereld, maar - zoals de bijbelse uitspraak 'De laatsten zullen de eersten zijn' al aangeeft - om een oud historisch, ja zelfs evolutionair zeer - denk aan de natuurlijke en seksuele selectie, die al enkele miljarden jaren de verliezers stiefmoederlijk behandelt of kortweg elimineert. Wel wordt de wonde almaar dieper. In de loop van de evolutie werden we unipare dieren - dieren die slechts één nakomeling tegelijk op de wereld zetten - zodat we ons leven beginnen met een onbetwiste positie aan de moederborst. Bovendien behoren we tot de traagst groeiende dieren, zodat de weg van de troon naar onze hogere of lagere plaats in de wereld der volwassenen heel lang is en bezaaid met hordes die we niet altijd weten te nemen. En in de loop van de geschiedenis ontpopt de strijd zich van een strijd tussen naaste concurrenten, zoals bij dieren, tot een strijd tussen alle leden van een almaar aangroeiende soort - tot wereldomvattende race naar een steeds hoger top (zie hieronder in Verhevigen van de concurrentie). In die race worden almaar meer mensen verliezer, en ze voelen dat des te scherper aan omdat ze als verliezer niet altijd van de rand van het vlot in het water worden gestoten, maar in almaar groter getale almaar comfortabeler kunnen overleven.

Precies omdat het een oud evolutionair en historisch zeer is, hebben mensen wel meer strategieën ontwikkeld dan er het bijljte bij neerleggen. Hieronder bestuderen we achtereenvolgens twee doeltreffende reacties (herkansen of zich onderschikken in een hiërarchie of ranglijst, en groepsgewijs presteren), acht gedeeltelijke oplossingen (veranderen van arena, inperken van de arena, eigenlijke winnaar zijn, bewonderaar worden, uitstellen van de triomf, fantaseren van de triomf, depressief worden of zich ontpoppen tot profeten van de zinloosheid), en een ontwijken van het probleem door afhankelijk worden of afhankelijkheid te veinzen. Een brede waaier van strategieën, zowaar!

Onderzoeken we daarom eerst waarom we het niet kunnen laten om anderen te overtreffen, waarom velen des te sterker dat streven ontkennen naarmate het hen sterker in zijn greep heeft, en overlopen we dan de diverse strategieën die we ontwikkelen als blijkt dat anderen ons de loef afsteken.

Terug naar de beknopte versie.
Naar de volgende uitgebreide paragraaf.