lore rabaut


boot

a world in a grain of sand





INLEIDING


Naar aanleiding van haar tentoonstelling 'Amplitude' in 'Yurt - Nomadic Project Space' te Gent wou ik volgende beschouwingen kwijt over het werk van Lore Rabaut.


HORIZON

Wat meteen de aandacht trekt zijn de grillige lijnen die zich, almaar opnieuw in de klei gedrukt, ontpoppen tot tegen elkaar inwerkende magmastromen, wier ritmisch pulseren stolt in onbeweeglijke driedimensionele formaties - ongeveer zoals de beweging van mens en dier in de tweedimensionale seriële foto's van Muybridge.


Het zijn de lijnen van de horizon, die in de stad een almaar wisselende skyline is, maar op het platteland langzaam verglijdt. Voor Lore Rabaut zijn het ook een soort analoge tekens voor muziek - maar door de opstapeling ervan worden het in de eerste plaats beelden van imaginaire landschappen.


PERSPECTIEF

Hoe meer we ons verdiepen in dat ritmisch pulseren, vanuit hoe hoger hoogten we blijken neer te kijken op bergketens diep onder ons. Onverhoeds hebben we daarbij het horizontale persecptief op de einder ingeruild voor een vogelperspectief op het aardoppervlak.


SCHAAL ...

Wisseling niet alleen van perspectief, maar ook van schaal. Want in werkelijkheid staan we op de begane grond, en kijken we neer op een tegel voor onze voeten. Wat haast kosmische proporties leek te hebben, is vervat binnen een raam van 30 x 30 cm. Of we staan in de galerie frontaal met de neus voor formaties, gevat in een kom die we met beide handen zouden kunnen onvatten, terwijl we eigenlijk hoog in de ruimte hangend neerkijken op uitgestrekte bergketens diep onder ons.


... EN SCHAAL

Dan valt op dat die weidse ruimtes alle zijn vervat in schalen in letterlijke zin - scheepsrompen, halve bollen, kaders, of tegels waarin ze zijn uitgespaard.


Die inperkende schalen katapulteren ons weer in de besloten tentoonstellingsruimte waarin ze als objecten op onze schaal staan opgesteld. Daar worden sommige verder ingepakt tot in kistjes te koesteren geheimen. Maar andere verzetten zich tegen dit omsloten worden: de scheepsrompen die op draagberries wachten op de dragers wier dragen het klieven van de boeg zal overnemen, voor zover het onderstel al niet zelf op wandel gaat - als Atlas het wereldgebeuren torsend op de rug. Tot uiteindelijk de scheepsromp zelf op stap lijkt te zullen gaan.



Naast de horizon als residu van het landschap, het voertuig - het schip - als voorvorm van wat in dat landschap tot leven zou kunnen komen.


BINNENSTEBUITEN

Zich eindeloos tot landschap opstapelende einders gevat als in de schaal van een ei ...

Dan valt op dat het golven van de wateren, dat we onder de romp van het schip zouden verwachten - of voor de boeg die de golven klieft - eigenlijk binnen de scheepswanden woedt, en dat de witte halve bol als schaal niet zozeer tegen dat woeden beschermt, maar het veeleer koestert in zijn schoot.

Wisseling, niet alleen van perspectief en schaal, maar ook van binnen en buiten ...


WOEKERING

Een woeden dat in de eerste plaats woekering is. Dat zijn al de horizonlijnen die zich tot aankoekend magma ontwikkelen. Dat zijn ook de cirkeltjes die zich als equivalenten van Sloterdijks schuim over het vanuit de ruimte bekeken aardoppervlak verspreiden in 'Modi II'.

En dat zijn ook de minuscule steken - het lijken wel miereneieren - geborduurd op linnen of vilt.

woven
woven land, 2016

De woekering lijkt niet in te dijken. Terwijl de steken zich lineair of stervormig uitbreiden, krimpt het weefsel waaraan ze zich hechten almaar door het rafelen aan de randen. En zelfs de stalen scheepswanden die het gebeuren binnenscheeps houden, beginnen zich te delen als waren het cellen of virussen - rompen die voortaan hun eigen weg willen gaan.

En in 'Island' boven de eerste paragraaf van deze tekst, is er al helemaal geen spoor meer van enig raam: de woekering kan zich alzijdig uitbreiden.


MATERIAAL VERSUS MEDIUM

Heel wat van deze werken zijn in porseleingips, gegoten op klei, die zijn sporen in gouden oker achterliet op het daardoor pas blanke wit. Maar Lore Rabaut gebruikt ook andere materialen zoals beton - in diverse kleuren: wit, zwart, of grijs met blauwige of bruine schijn. Tegenover het beton speelde ze ook wol uit, en zo kwam de draad in haar werk - als steek in schering en inslag, of als weefsel rond spelden. En dan is er ook - in diverse soorten - het hout van de ramen, kaders, en sokkels. Al deze materialen zijn met zorg gekozen, en het is vooral de haast microscopisch fijne bewerking ervan die bijdraagt tot de intense tactiele expressiviteit - niet de geringste charme van dit werk.

Niet zozeer het materiaal zelf komt daarbij tot spreken. Eerder leent het als medium zijn expressiviteit aan de materialen die het oproept - het graniet van bergketens of het water van golven. Die overdracht komt tot zijn hoogtepunt als het gips in de gietvorm de plaats inneemt van de steken in draad op linnen of vilt: het verschaft deze stoffen een nieuwe zinderende uitstraling, die alleen maar intenser wordt doordat de kleur monochroom werd geneutraliseerd en zodoende niet meer afleidt van het spreken van de materie.


BEELD

Een afdruk maken om het oorspronkelijke materiaal te kunnen vervangen door een medium: dat is de oervorm van beeldhouwkunst - denk slechts aan het dodenmasker. Pas tegen deze achtergrond dringt het tot ons door dat al deze werken beelden zijn - al valt het niet mee om ze sculpturen of beeldhouwwerken te noemen, want hier wordt niet gehouwen, maar gegoten; en al krijgen we hier niet de traditionele menselijke figuren te zien, maar berg- of zeelandschappen, vaartuigen, of bewerkt textiel.

Omdat in de afgietsels van stoffen de derde dimensie minimaal is, krijgen deze beelden de allures van een reliëf. Die beweging wordt voltooid als de reductie van diepte plaatsmaakt voor suggestie ervan op een tweedimensionaal vlak. Naast driedimensionale beelden maakt Lore Rabaut dus ook tweedimensionale tekeningen.


CONTEXT

Geen conceptuele kunst dus - geen tekens aan de wand die door hun design alleen maar verdoezelen dat ze verwijzen naar de schimmige regionen van het begrip, zoals bij Lawrence Weiner, On Kawara, of Barbara Krüger - maar de volle aanschouwelijkheid en tastbaarheid van beelden. Evenmin pseudobeeldhouwkunst zoals de objecten van Joseph Beuys die met sculpturen wel de driedimensionaliteit gemeen hebben, maar in feite tentoongestelde werkelijkheid zijn, die overigens alleen maar als symbool wordt ingezet, en daardoor de werkelijkheid die ze pretendeert te tonen weer buiten spel zet. Alleen door hun vaak erg expressieve materialiteit blijven de beste objecten van Beuys zich binnen het diesseits van de aanschouwelijkheid bewegen - al srpeekt daar alleen het materiaal van werkelijke objecten en niet het medium waarin de wereld als beeld opgaat. Al meer denken we aan de stillevens, interieurs, en (veelal urbane) landschappen van Hans Op de Beeck, al blijven die dan weer aarzelen aan weerszijden van de grens tussen beeld en variant. Meer nog komen ons daarom de tot ondubbelzinnige beelden geworden architecturen van Renato Nicolodi of John Van Oers voor de geest - al bewegen die zich dan weer inhoudelijk in heel andere sferen, en laten ze hun beelden eerder spreken door de vorm en minder door de materialiteit.

Lore Rabaut neemt dus een heel bijzondere plaats in in de revival van de beeldhouwkunst die zich in het voetspoor van de schilderkunst wil loswerken uit de wurggreep waarin ze werd gehouden door de permamente plaatsvervangende revolutie. Door haar bijzondere aanpak ontdekt ze vruchtbare nieuwe manieren om driedimensionale beelden te maken van wat in de beeldhouwkunst tot voor kort slechts als achtergrond of attribuut aan bod kwam: landschappen en objecten ('stillevens'). Door haar objecten ook te bezielen ('Sirene', 2014, en 'Green Mile', 2016) slaagt ze er ook in om het menselijke handelen aan het woord te laten komen, zonder zich te moeten verlaten op de eerder vertrouwde benaderingen via de menselijke figuur - gedeformeerd zoals bij Johan Tahon of Caroline Coolen, als gehercombineerde afdruk bij Berlinde de Bruyckere, superrealistisch zoals bij Sam Jinks of Ron Mueck, of domweg theatraal zoals in Jan Fabres potsierlijkheden).


... EN VERDER

Vol spanning kijken we uit naar hoe dit werk verder zal evolueren - hoe de thema's die erin zijn verwerkt zich verder zullen concretiseren en belichamen in de verschijning van nog sprekender fenomenen.

© Stefan Beyst, juni 2016.


BIBLIOGRAFIE

Dujardin, Denis: Omschrijving van het werk van Lore Rabaut
Kindt, Tine: Van Goethe en Rilke naar mentale ruimtes

 facebook facebookvolg    twitter
 
beeld van de week

zelfomslag